Dubbel Bijzondere Leerlingen

RT-Praktijk Berkel is gespecialiseerd in dubbel bijzondere leerlingen: leerlingen
die (vermoedelijk) hoogbegaafd zijn en daarnaast een leer- of
ontwikkelingsstoornis hebben. RT-Praktijk Berkel biedt ondersteuning aan
kinderen, ouders en scholen in de onderwijscontext.

Bij dubbel bijzondere kinderen gaan de eigenschappen van begaafde
leerling samen met eigenschappen van bijvoorbeeld dyslexie, dyscalculie,
AD(H)D of een stoornis in het autismespectrum.

Begaafde leerlingen kunnen hun stoornis heel goed compenseren of
verbloemen. Ze hebben een groot vermogen zich aan te passen. De kans
dat uw kind/leerling overvraagd wordt, is groot. Andersom kan de stoornis
de begaafdheid maskeren. De signalen van de stoornis (bijvoorbeeld
gedrag of leerresultaten) maken dat je de signalen van begaafdheid kunt
missen. Het kan ook zijn dat de leerling gewoonweg niet opvalt: de
dubbele bijzondere leerling in je klas lijkt een gemiddelde leerling. Dit
maakt de ondersteuning van deze leerlingen erg complex.

Deze dubbele diagnose maakt deze leerlingen kwetsbaar. De botsing
tussen de stoornis met hun begaafdheid zorgt voor een asynchrone
ontwikkeling. De leerlingen hebben hoge verwachtingen van zichzelf en
raken gefrustreerd als het niet lukt. Ze kunnen zich anders voelen,
verliezen zicht op zichzelf en laten meer en meer een externe locus van
control zien, vertonen steeds grotere gedragsproblemen of hebben last
van spanning. Het welbevinden van de leerling staat onder druk.

Voor alle dubbel bijzondere leerlingen geldt dat ze kenmerken van
begaafdheid hebben, óók als een aantal kenmerken door de stoornis
overschaduwd worden. Het is van groot belang dat de begaafdheid van de
leerling gevoed wordt en dat de leerling zijn talenten kan ontwikkelen. De
leerling heeft het nodig om te excelleren daar waar hij of zij goed in is. Dit
vergroot het zelfvertrouwen en het gevoel succesvol te zijn.

Tegelijkertijd heeft de leerling ondersteuning nodig en moet je de grenzen
van wat je van de leerling kunt vragen, respecteren. Bied de benodigde
ondersteuning bij executieve functies en in de domeinen waarvan je weet
dat die beïnvloed worden door de stoornis. Doe bij de remediëring wel
recht aan de begaafdheid door een beroep doet op de talenten van de
leerling.

RT-Praktijk Berkel is gespecialiseerd in het begeleiden en ondersteunen
van deze kinderen, leerlingen en leerkrachten. De begeleiding is altijd op
maat en passend bij datgene wat uw kind/leerling nodig heeft.

Bibliotherapie
Dubbel bijzondere leerlingen voelen zich vaak anders dan de anderen. De
omgeving van het kind heeft bepaalde verwachtingen en het kind verwacht ook
iets van zichzelf. Maar door de grenzen van de stoornis, lukt het niet om aan de
verwachtingen te voldoen. Dat geeft druk. Kinderen mogen leren dat ze zichzelf
mogen zijn, dat ze prachtige talenten hebben en dat ze zich niet hoeven te
vergelijken met anderen. Omdat binnen een onderwijscontext te kunnen doen,
werkt RT-Praktijk Berkel met Bibliotherapie.
De begeleider en het kind het lezen samen een boek. De begeleider stelt
vragen gericht op een bepaald thema of concept die raken aan de botsing
van de leerling daar waar het welbevinden onder druk staat. Op deze
manier kan de leerling zich identificeren met de hoofdpersonen en zo
stukje bij beetje zich persoonlijk ontwikkelen.

Er zijn een aantal signalen die je kunnen helpen om dubbel bijzondere
leerlingen te signaleren.
Mogelijke signalen (Bron: Van Gerven, 2016) zijn:

• Opvallende, ‘rare’ cito-scores, vooral als een aantal keer een bepaald
  onderdeel van de cito niet wordt gemaakt zoals je zou verwachten. De
  score hoeft niet heel laag te zijn, maar naar verhouding wel (bijvoorbeeld
  A1 scores voor rekenen en begrijpend lezen, maar C-scores voor spelling).
• Laag zelfbeeld. De prestaties van uw kind/leerling voldoen niet aan de
  verwachting die je hebt, waardoor hij/zij het gevoel heeft dat hij/zij faalt.
  Een laag zelfbeeld wordt ook versterkt door een onderwijsaanbod dat niet
  aansluit bij de begaafdheid. Uw kind/leerling kan de botsing tussen zijn
  begaafdheid en stoornis ervaren als falen.
• De sociale en/of emotionele ontwikkeling lijkt achter te lopen op die van
  leeftijdsgenoten. Dubbel bijzondere leerlingen kunnen zich terug trekken
  of worden buitengesloten door anderen. Sommige leerlingen hebben
  moeite om gevoelens te uiten of te herkennen.
• Moeite met executieve vaardigheden. Als gevolg van een stoornis
  kunnen deze in aanleg minder aanwezig zijn (bijv. bij ADHD). Leerlingen
  kunnen moeite hebben met bijv. plannen, organisatie, timing, emotie-
  regulatie en metacognitie.
• Vermoeidheid. Compenseren kost energie!

Bron: Gerven, E. van (2016), De Gids, Over begaafdheid in het onderwijs. Nieuwolda: Leuker.nu